Terroristische aanslagen
Hoewel de kans in ons land relatief klein is, is er altijd een risico dat je op de een of andere manier betrokken raakt bij een terroristische aanslag of daar getuige van bent. Terroristische aanslagen worden gepleegd met verschillende motieven, maar meestal hebben de terroristen een ideologische of religieuze drijfveer. Met de aanslagen proberen zij de maatschappij te ontwrichten, de bevolking bang te maken of politieke processen te beïnvloeden. Vaak worden de gewelddadige aanslagen gepleegd door wijdvertakte terreurorganisaties die wereldwijd opereren, maar soms worden de aanslagen ook uitgevoerd door eenlingen die zich aan een terreurgroep hebben verbonden. In Nederland wordt de dreiging van terroristische activiteiten gemonitord door de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD).
Welke terreuraanslagen hebben er in Nederland plaatsgevonden?
In ons land hebben verschillende terreuracties plaatsgevonden, waaronder:
- Moord op Pim Fortuyn (2002)
- Moord op Theo van Gogh (2004)
- Aanslag op Koninginnedag (2009)
- Schietpartij in Utrechtse tram (2019)
Moord op Pim Fortuyn
Nederland staat over het algemeen bekend om zijn vredige en gastvrije karakter. Echter heeft ons land in de afgelopen decennia een aantal tragische terroristische aanslagen meegemaakt, die diepe indruk hebben gemaakt. Op 6 mei 2002 – ruim acht maanden na de terroristische aanslagen in de Verenigde Staten – werd de Nederlandse politicus Pim Fortuyn vermoord op het Mediapark in Hilversum. Deze politieke moord veroorzaakte een schokgolf in ons land en bracht een golf van emoties teweeg. De dader – Volkert van der Graaf – beweerde te handelen uit politieke motieven.
Moord op Theo van Gogh
Tweeënhalf jaar later – op 2 november 2004 – werd filmmaker Theo van Gogh vermoord in Amsterdam. De dader – Mohammed Bouyeri – motiveerde zijn daad met extremistische ideologieën. Deze moord leidde tot nationale discussie over vrijheid van meningsuiting en de integratie van immigranten in Nederland.
Aanslag op Koninginnedag
Op 30 april 2009 reed Karst Tates met zijn auto in op een menigte tijdens Koninginnedag in Apeldoorn. De koninklijke familie (die in een open bus voorbij reed) was getuige van de aanslag. De aanslag kostte acht mensen het leven, inclusief Tates zelf. Hoewel het motief niet als terroristisch werd beschouwd, veroorzaakte deze tragische gebeurtenis een diepe rouw in Nederland.
Schietpartij in Utrechtse tram
Op 18 maart 2019 opende Gökmen Tanis het vuur op een tram in Utrecht, waarbij vier mensen werden gedood en zes mensen gewond raakten. De schietpartij in de tram werd als een terroristische aanslag beschouwd, omdat Tanis extremistische motieven had.
Opgeschrikt door terreur
Hierboven staan vier recente terreurdaden die nog vers in ons geheugen gegrift staan, maar ook in de jaren 70, 80 en 90 werd ons land al regelmatig opgeschrikt door terreur. Zo waren er onder meer de terreuracties van de Molukse jongeren die streden voor een zelfstandige Republiek der Zuid-Molukken (RMS), aanslagen op Makro-vestigingen door de RaRA en werden er in Roermond twee Australische toeristen doodgeschoten door de IRA.
Waakzaamheid
En hoewel terroristische aanslagen in Nederland gelukkig niet zo vaak voorkomen, herinneren deze tragische gebeurtenissen ons eraan dat geen enkel land immuun is voor terrorisme. De Nederlands autoriteiten blijven waakzaam en werken aan maatregelen om de veiligheid van burgers in ons land te waarborgen en extremisme zo effectief mogelijk te bestrijden. Desondanks is er altijd een kans dat je op de een of andere manier betrokken raakt bij terreurdreiging of een daadwerkelijke terreurdaad. In dat geval is het belangrijk dat je weet wat je precies moet doen.
Wat moet ik precies doen bij een terroristische dreiging of terreurdaad?
Terroristische dreigingen en aanslagen vormen een voortdurende zorg voor samenlevingen wereldwijd. Daarom is het belangrijk dat je weet hoe je snel en effectief kunt handelen in dergelijke noodsituaties. Hieronder volgen een aantal essentiële stappen die je moet volgen om jezelf en de mensen om je heen te beschermen:
- Wees bedacht op verdachte pakketten en verdachte gedragingen
- Blijf kalm en alert
- Verlaat het gebied
- Ken de uitgangen en noodsignalen
- Vermijd mensenmassa’s
- Zoek dekking
- Bel de hulpdiensten
- Luister naar de autoriteiten
- Maak zo min mogelijk geluid tijdens de communicatie
- Volg nieuwsbronnen
- Deel je locatie niet op sociale media
- Bied medische hulp aan anderen als dit veilig kan
- Bereid jezelf voor op een (mogelijke) terroristische aanslag
Wees bedacht op verdachte pakketten en verdachte gedragingen
Als je ergens een verdacht pakket of verdachte onbeheerde bagage (zoals koffers of tassen) ziet, raak het dan niet aan. Waarschuw onmiddellijk de autoriteiten. Ook als je verdachte gedragingen of ongebruikelijke activiteiten opmerkt, meld deze dan direct aan de autoriteiten. Vroege waarschuwing kan helpen om dreigingen en daadwerkelijke aanslagen te voorkomen.
Blijf kalm en alert
Probeer kalm en alert te blijven. In het geval van een mogelijke terreurdreiging of aanslag is het behouden van kalmte cruciaal. Blijf waakzaam en observeer je omgeving nauwlettend. In stressvolle situaties kan rustig ademhalen een probleem worden. Probeer daarom diep en rustig te blijven ademen, om jezelf te kalmeren en helder te blijven nadenken.
Verlaat het gebied
Verlaat het gebied van de terroristische dreiging of aanslag. Als je zelf in staat bent om veilig te vertrekken, doe dit dan onmiddellijk. Loop zo snel mogelijk weg het (mogelijke) gevaar naar een veilige locatie. Verwittig de mensen om je heen zodat ook zij zichzelf in veiligheid kunnen brengen. Probeer (als dit mogelijk is) om hulpbehoevenden tijdens het vluchten te ondersteunen. Blijf samenwerken met andere mensen in noodsituaties. Samen sta je sterker.
Ken de uitgangen en noodsignalen
Wanneer je ergens bent, let dan altijd goed op de dichtstbijzijnde nooduitgangen. Deze kennis kan van onschatbare waarde zijn als je snel moet ontsnappen. Leer ook de noodsignalen en -procedures van de plaatsen die je vaak bezoekt, zoals bijvoorbeeld scholen, overheidsgebouwen, treinstations en werkplekken. Dit kan je helpen om snel te reageren in noodsituaties.
Vermijd mensenmassa’s
Probeer drukke plaatsen te vermijden. Terroristen richten zich vaak op plaatsen met veel mensen. Ga dus naar minder bevolkte gebieden als dat mogelijk is.
Zoek dekking
Als ontsnappen geen optie meer is, zoek dan dekking. Ga naar een stevige structuur (zoals een gebouw), en blijf uit het zicht van mogelijke aanvallers. Als je in een gebouw bent, vermijd dan ramen en deuren die direct zichtbaar zijn vanaf de buitenkant. Gebruik barrières als er geen andere opties zijn, zoals meubels of andere voorwerpen, om jezelf optimaal te beschermen tegen mogelijke terroristen.
Bel de hulpdiensten
Bel onmiddellijk het alarmnummer 112. In alle landen van de Europese Unie (maar ook in het Verenigd Koninkrijk) kun je 112 bellen om de situatie te melden. Blijf aan de lijn en geef alle relevante informatie over de (dreigende) terroristische aanslag aan de hulpdiensten door. Op de Nederlandse eilanden in de Caraïben is het algemene alarmnummer 911, net zoals in de Verenigde Staten en Canada. In Suriname is het alarmnummer voor politie en medische nood 115 en voor de brandweer 110. Zorg ervoor dat als je in het buitenland bent, je altijd weet wat het noodnummer in dat desbetreffende land is.
Luister naar de autoriteiten
Volg in geval van een terroristische aanslag of dreiging de instructies van de autoriteiten op. Dit kunnen politie, beveiligingspersoneel of nooddiensten zijn.
Maak zo min mogelijk geluid tijdens de communicatie
Communiceer zo stil mogelijk met de hulpdiensten als je jezelf nog niet in veiligheid hebt gebracht. Praat zacht en houd je mobiele telefoon op stil, om je locatie niet te verraden aan mogelijke aanvallers.
Volg nieuwsbronnen
Blijf op de hoogte van de situatie door betrouwbare nieuwsbronnen te volgen, via radio, televisie of sociale media. Zorg ervoor dat je bij het volgen van de nieuwsbronnen geen geluid maakt, als er mogelijk nog terroristen in de buurt zijn.
Deel je locatie niet op sociale media
Tijdens een terroristische dreiging of aanslag is het niet verstandig om informatie te delen op sociale media, over je huidige locatie of bewegingen. Dit kan je veiligheid in gevaar brengen.
Bied medische hulp aan anderen als dit veilig kan
Als er slachtoffers zijn gevallen bij een terroristische aanslag, probeer deze dan te helpen met je medische vaardigheden, zonder jezelf in gevaar te brengen.
Bereid jezelf voor op een (mogelijke) terroristische aanslag
Wees voorbereid op een terreurdaad. Overweeg om vooraf een noodplan te maken voor jou en je familie. Ken de nooduitgangen op openbare plaatsen en bespreek met hen wat te doen in geval van een terroristische dreiging.
Blijf alert en veilig!
Terroristische dreigingen en aanslagen zijn angstaanjagend, maar met kalmte, voorbereiding en het volgen van bovenstaande stappen, vergroot je de kans om te overleven. Daarom is het essentieel om deze stappen te onthouden en met je naasten te delen. Blijf alert en veilig!
Handige links:
Rijksoverheid: Melden van een terroristische dreiging
Rode Kruis: Wat doe je bij een aanslag?
