Wanneer de aarde begint te beven dan is het verstandig om het volgende te doen:
Als je je binnen in een gebouw bevindt, zoek dan dekking onder een tafel of een bureau. Als er geen tafel of bureau in de buurt is, kruip dan in de hoek van de kamer waar je je bevindt. Blijf uit de buurt van glas, ramen en objecten die kunnen vallen. Ga in geen geval door het gebouw rennen op zoek naar een tafel. Als je tijdens de aardbeving in bed ligt, blijf daar dan en bescherm je hoofd met je kussen. De kans op verwondingen is kleiner wanneer je op dezelfde plek blijft. Wanneer je toch naar buiten probeert te vluchten loop je het risico dat je bijvoorbeeld in het glas van gesprongen ruiten trapt. Maak je zelf zo klein mogelijk en bescherm je hoofd en nek met je handen en je armen. Blijf op je schuilplek zolang de aarde schudt.
Wat moet ik doen bij een aardbeving als ik mij buiten op straat bevind?
Wat moet je vooral niet doen tijdens een aardbeving?
Bij welke tsunami vielen de meeste dodelijke slachtoffers en gewonden?
Hoe ontstaan de meeste aardbevingen in Nederland?
Uit hoeveel tektonische platen bestaat de oppervlakte van de aarde?
Welke tektonische platen zijn er op aarde?
Op welke tektonische plaat ligt Nederland?
Wanneer vonden in Nederland de laatste zware aardbevingen plaats door platentektoniek?
Aardbevingen door aardgaswinning
Sinds wanneer wordt er in Nederland aardgas gewonnen?
Waarom veroorzaakt de winning van aardgas aardbevingen?
Hoe kan de impact van een aardbeving worden bepaald?
Wanneer vonden in Nederland de laatste zware aardbevingen plaats door gaswinning?
Wat waren de zwaarste aardbevingen in België?
Kunnen aardbevingen vooraf worden voorspeld?
Wat waren de zwaarste aardbevingen in Duitsland sinds 1900?
Wat waren de zwaarste aardbevingen die wereldwijd hebben plaatsgevonden?
Wat moet ik doen bij een aardbeving als ik mij buiten op straat bevind?
Wanneer de aarde begint te trillen begeef je dan zo snel mogelijk naar een open plek en blijf uit de buurt van gebouwen en muren. Kijk uit voor elektriciteitsdraden, verkeersborden, bomen, auto’s en andere voertuigen.
In de auto
Indien je tijdens een aardbeving in de auto rijdt, ga dan zo snel mogelijk aan de kant van de weg staan. Zet de auto op de handrem en schakel hem in de eerste versnelling. Blijf uit de buurt van bruggen, tunnels, spoorwegovergangen en elektriciteitskabels. Wanneer je veilig staat, blijft dan in het voertuig totdat de aardschokken voorbij zijn. Mocht er onverhoopt een elektriciteitskabel over de auto zijn heen gevallen, blijf dan in de auto zitten totdat omstanders of hulpdiensten de bekabeling veilig hebben verwijderd.
In een voetbalstadion, theater of bioscoop
Als de aarde begint te schokken terwijl je een voetbalwedstrijd bijwoont, bij een voorstelling bent of een film bekijkt, blijf dan zitten op je stoel. Bescherm je hoofd en je nek met je handen en armen. Wacht rustig af totdat de aardbeving voorbij is. Loop vervolgens voorzichtig richting de uitgang en kijk daarbij uit voor obstakels en loshangende objecten, die zouden kunnen vallen in geval van naschokken.
In de buurt van een dam
Wanneer je stroomafwaarts van een dam woont, zorg er dan voor dat je een evacuatieplan hebt klaarliggen. De meeste dammen worden aardbevingsbestendig gebouwd, maar er is altijd een kans dat de dam het begeeft. De gevolgen kunnen dan catastrofaal zijn.
In de bergen of heuvelachtige gebieden
Als je tijdens een aardbeving in de bergen of heuvelachtig gebied bent ga dan weg van onstabiele hellingen en kijk uit voor vallende rotsblokken en omvallende bomen.
Verplaats jezelf zo min mogelijk
Bij een aardbeving is het belangrijk om jezelf zo min mogelijk te verplaatsen en jezelf op de locatie waar je op dat moment bent, zo goed mogelijk te beschermen. De kracht van een aardbeving kan enorm zijn en komt in de meeste gevallen compleet onverwachts. Hierdoor is de kans groot dat je met een smak tegen de grond wordt geslagen. Daarnaast kunnen de eerste schokken ook nog maar een voorbode zijn van een veel zwaardere beving, die hier een paar minuten later op volgt. De kans dat je gewond raakt door rondvliegende objecten zoals (elektronische) apparatuur, glasscherven, omvallende kasten en lampen, is groter dan dat je komt te overlijden door een instortend gebouw.
Wat moet je vooral niet doen tijdens een aardbeving?
Ga niet in de deuropening staan
Veel mensen denken dat de deuropeningen in huis veilige plekken zijn tijdens een aardbeving. Dit is niet waar. Je kunt dan nog steeds hard geraakt worden door rondvliegend puin. Kruip daarom altijd onder een tafel of een bureau als dat mogelijk is.
Ren niet naar buiten
Het is volstrekt logisch dat je tijdens een aardbeving in paniek raakt en zo snel mogelijk het gebouw uit wilt rennen. Toch moet je dit niet doen. Rennen tijdens aardschokken is gevaarlijk. Probeer rustig te blijven, zoek dekking onder een bureau of tafel en bescherm je hoofd en nek met je armen en handen. Blijf hier zitten totdat de aardbeving voorbij is. Loop hierna vervolgens rustig en voorzichtig naar buiten. Pas op voor glas en andere scherpe voorwerpen. Kijk ook uit voor loshangende objecten die bovenop je kunnen vallen. Wees ook alert op eventuele gaslekken en brand.
Zeebevingen
Wanneer je je tijdens een aardbeving in de buurt van de kust bevindt, zoek dan een veilige beschutting en bescherm je hoofd en nek met je armen en handen. Probeer in te schatten hoelang de aardbeving heeft geduurd. Als de aardschokken zeker twintig seconden hebben aangehouden is er een groot risico op een tsunami. In dat geval moet je zo snel mogelijk de hoogte opzoeken. Wanneer je vlucht naar de hogere verdiepingen van een flatgebouw, bestaat het risico dat het gebouw door de vloedgolf beschadigd raakt of zelfs instort. Probeer daarom om minimaal drie kilometer landinwaarts te komen of zoek een veilige plek op een berg die zeker 30 meter boven zeeniveau ligt.
Tsunami waarschuwingssystemen
In veel landen waar regelmatig tsunami’s plaatsvinden wordt gebruikgemaakt van waarschuwingssystemen. In verleden hebben deze systemen vaak gefaald en de bevolking niet tijdig gewaarschuwd. Ga pas terug naar de kust als de autoriteiten daarvoor toestemming hebben gegeven. Controleer jezelf en anderen op verwondingen. Wanneer mensen zwaargewond zijn geraakt mag je ze niet verplaatsen, tenzij ze in direct gevaar verkeren. Alarmeer de hulpdiensten zo snel mogelijk en biedt indien mogelijk zelf de meest urgente eerste hulp.
Vakantiebestemmingen
Als je op vakantie bent in een kustgebied, dan is het verstandig om je te laten informeren over de risico’s van een tsunami in dat gebied. Soms hebben hotels evacuatieplannen waarin duidelijke vluchtroutes zijn opgenomen. Deze evacuatieroutes zijn vaak voorzien van borden met een golf en een een pijl. Zo weet je precies in welke richting je moet lopen. Zorg ervoor dat je met je reisgenoten hebt afgesproken waar jullie elkaar weer ontmoeten, nadat jullie van elkaar afgescheiden raken. In sommige gevallen gedraagt de zee zich vreemd voorafgaand aan een vloedgolf. Zo kan er in de verte een bulderend geluid te horen zijn, maar ook kan het water zich plotseling terugtrekken of stijgen.
Overvallen door een tsunami
Indien je onverhoopt toch plotseling wordt overvallen door een tsunami en je niet meer veilig weg kunt komen, probeer dan om je vast te klampen aan iets dat kan drijven zoals bijvoorbeeld een vlot, een boomstam of een losgeslagen deur. Mocht je je tijdens een tsunami in een boot bevinden, probeer dan om zo ver mogelijk de zee op te gaan, met de boeg richting de golven.
Bij welke tsunami vielen de meeste dodelijke slachtoffers en gewonden?
Door de jaren heen hebben er verschillende tsunami’s plaatsgevonden. Niet allemaal veroorzaken ze evenveel slachtoffers of materiële schade. De zeebeving op Tweede kerstdag in 2004 veroorzaakte een van de zwaarste tsunami’s uit de geschiedenis. Deze beving voor de kust van het Indonesische eiland Sumatra had een kracht van 9,3 op de schaal van Richter. In de Indische Oceaan ontstond een enorme vloedgolf die in verschillende landen meer dan 230.000 dodelijke slachtoffers maakte. De zwaarst getroffen landen waren Indonesië, Sri Lanka, India, Thailand, Myanmar, Maldiven en Maleisië, maar ook in Somalië, Kenia, op de seychellen vielen slachtoffers. Naast de vele doden en gewonden was ook de materiële schade enorm.
De zeebeving van Sendai
Een andere zware tsunami werd in 2011 veroorzaakt door een zeebeving voor de kust van het Japanse Sendai. Deze beving had een kracht van 9,0 op de schaal van Richter en had zeker 15.894 dodelijke slachtoffers tot gevolg. Daarnaast waren er 6152 gewonden en moesten er 410.000 mensen uit de getroffen gebieden worden geëvacueerd. Ook hier was de schade aan huizen en andere gebouwen gigantisch. De zeebeving van Sendai werd gevolgd door meerdere zware naschokken. Een bijkomende calamiteit bij deze zeebeving en tsunami was de kernramp in twee kerncentrales in Fukushima. Door beschadigingen aan de elektriciteitsvoorzieningen kon de warmte in de reactorkern niet meer voldoende worden afgevoerd. Hierdoor vonden er een aantal explosies plaats en ontstonden er risico’s op kernsmeltingen.
Hoe ontstaan de meeste aardbevingen in Nederland?
De trillingen bij een aardbeving ontstaan meestal door langzame bewegingen van de aardkorst, die worden veroorzaakt door zogenaamde mantelconvectie, waarbij een oceanische plaat onder een andere oceanische of continentale plaat schuift (subductie). Afgezien van de stevige aardschokken in onze noordelijke provincies (die worden veroorzaakt door gaswinning) komen grote aardbevingen in Nederland gelukkig niet vaak voor. De meeste aardbevingen in ons land ontstaan door verschuivingen in een breukensysteem, dat bestaat uit een zogenaamde ‘horstenstructuur’ en een ‘slenkenstructuur’. Een horst is een gedeelte van de aardkorst dat langs een breuk omhoog is gekomen. Een slenk is een gedeelte van de aardkorst dat langs een breuk omlaag is gegaan. Door bewegingen binnen dit breukensysteem ontstaan van tijd tot tijd aardbevingen in Nederland en dan vooral in de provincie Limburg, waar onder andere de Roerdalslenk en de Feldbissbreuk actief zijn. De aardbevingen die worden veroorzaakt door verschuivingen in deze breukensystemen, zijn meestal niet zo krachtig als de bevingen die worden veroorzaakt door verschuivingen aan de randen van tektonische platen.
Wat zijn tektonische platen?
Onze aardkorst bestaat uit verschillende korstlagen. Deze korstlagen (tektonische platen) bewegen zich heel langzaam (hooguit enkele centimeters per jaar) in verschillende richtingen. Deze verschuivingen veroorzaken regelmatig zware aardbevingen. Vooral landen die aan de randen (breuklijnen) van deze tektonische platen liggen zijn extra kwetsbaar voor aardverschuivingen. Wanneer een aardverschuiving plaatsvindt op de zeebodem, dan kan er een tsunami worden veroorzaakt. Hierbij ontstaan een of meerdere extreem hoge golven, die de kustlijn met een enorme kracht kunnen overspoelen.
Uit hoeveel tektonische platen bestaat de oppervlakte van de aarde?
Onze aarde bestaat uit 22 tektonische platen, waarvan 15 (middel)grote en een stuk of 8 kleinere (micro)aardplaten.
Welke tektonische platen zijn er op aarde?
- Euraziatische Plaat
- Noord-Amerikaanse Plaat
- Indische Plaat
- Arabische Plaat
- Afrikaanse Plaat
- Australische Plaat
- Zuid-Amerikaanse Plaat
- Pacifische Plaat
- Antarctische Plaat
- Caraïbische Plaat
- Nazcaplaat
- Cocosplaat
- Filipijnse Plaat
- Scotiaplaat
- Juan de Fucaplaat
- Egeïsche Plaat
- Adriatische of Apulische Plaat
- Galapagosplaat
- Anatolische Plaat
- Explorerplaat
- Tongaplaat
- Riveraplaat
- Iberische Plaat
Op welke tektonische plaat ligt Nederland?
Nederland ligt op de Euraziatische Plaat. Niet alleen ons land ligt op deze aardplaat, maar ook alle andere Europese landen, Rusland en Aziatische landen zoals China, Thailand, Noord- en Zuid Korea en Indonesië liggen op deze aardkorst. En hoewel Nederland zich niet in de buurt bevindt van de randen van de Euraziatische Plaat, wil dat nog niet zeggen dat er in ons land geen breuklijnen zijn. Ook Nederland kent actieve breuken die de aardkorst in beweging kunnen brengen. Met name in het heuvelachtige landschap van de provincie Limburg bestaat de kans op een aardbeving door platentektoniek. Bekende breuklijnen in Nederland zijn bijvoorbeeld de Roerdalslenk die wordt begrensd door de Peelrandbreuk en de Feldbissbreuk, de Viersenbreuk, het Oost-Nederlands plateau en de Venlo-slenk.
Wanneer vonden in Nederland de laatste zware aardbevingen plaats door platentektoniek?
De onderstaande aardbevingen werden veroorzaakt door platentektoniek:
- Aardbeving door de Roerdalslenk in 1992
- Aardbeving door de roerdalslenk in 1932
- Aardbeving door de Feldbissbreuk in 2002
- Aardbeving bij Uden in 1843
- Aardbeving bij Gogh in 2011
Aardbeving door de Roerdalslenk in 1992
Epicentrum: Roermond, Limburg.
Zwaarte van de beving: 5,8 op de schaal van Richter. De aardbeving werd in de maand na de beving gevolgd door ongeveer 200 lichtere naschokken.
Schade: de schade bleef beperkt tot Nederland, België en Duitsland, maar de beving werd ook gevoeld in delen van Zwitserland, Frankrijk, Engeland en zelfs Tsjechië.
Slachtoffers: hoewel deze aardbeving gepaard ging met veel schade, waren er gelukkig geen dodelijke slachtoffers te betreuren.
Aardbeving door de roerdalslenk in 1932
Epicentrum: Uden, Noord-Brabant.
Zwaarte van de beving: 5.0 op de schaal van Richter. De aardbeving werd in de week na de beving gevolgd door ongeveer 6 lichtere naschokken.
Schade: behoorlijk wat schade in de omliggende dorpen in oostelijk Noord-Brabant. Deze beving werd ook gevoeld in andere Nederlandse provincies, België, Duitsland en Engeland.
Slachtoffers: hoewel deze aardbeving gepaard ging met veel schade op tal van plaatsen, vielen er gelukkig geen doden of gewonden.
Aardbeving door de Feldbissbreuk in 2002
Epicentrum: tussen Heerlen en Alsdorf (op de grens van Zuid-Oost Limburg en Noordrijn-Westfalen in Duitsland)
Zwaarte van de beving: 4,9 op de schaal van Richter. Deze beving werd ook gevoeld in andere delen van Nederland, België en Duitsland. Er werden ongeveer 13 lichte naschokken gemeten die nauwelijks voelbaar waren.
Schade: veel schade aan woningen en auto’s.
Slachtoffers: geen doden of gewonden voor zover bekend.
Epicentrum: Uden, Noord-Brabant. Ook deze aardbeving vindt zijn oorzaak in de geologische breuken van de Roerdalslenk.
Zwaarte van de beving: 4,8 op de schaal van Richter. De beving was ook voelbaar in andere Nederlandse provincies.
Epicentrum: Goch (in Noordrijn-Westfalen, net over de grens bij Gennep)
Zwaarte van de beving: 4,5 op de schaal van Richter. Deze aardbeving werd niet alleen in grote delen van Duitsland en Nederland gevoeld, maar ook kwamen er meldingen vanuit heel België. Er waren geen naschokken.
Schade: bij deze aardbeving bleef de schade zeer beperkt.
Slachtoffers: geen slachtoffers.
Aardbevingen door aardgaswinning
De bovenstaande aardbevingen werden allemaal veroorzaakt door platentektoniek, een natuurlijk proces waarbij actieve breuklijnen de aardkorst op bepaalde plekken laten zakken en op andere plaatsen het landschap omhoog laten komen. Hierdoor is door de eeuwen heen langzaam maar zeker het heuvelachtige landschap in Zuid-Limburg ontstaan. De aardbevingen die plaatsvinden in het noorden van ons land en dan met name in de provincie Groningen, zijn van een geheel andere orde. Deze bevingen worden namelijk niet veroorzaakt door tektonische activiteit, maar door bodemdalingen door de winning van aardgas. Dit soort aardbevingen worden niet veroorzaakt door een natuurlijk proces, maar door gasboringen. Aardgas wordt zowel op het land gewonnen als op zee.
Sinds wanneer wordt er in Nederland aardgas gewonnen?
De eerste aardgaswinning vond in 1948 plaats in het Drentse Coevorden. De aardgasboringen werden uitgevoerd door de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM). Een aantal jaren later in 1959 begon de NAM met boringen in het aardgasveld van Slochteren in de provincie Groningen. Ook in de provincies Friesland, Overijssel, Noord- en Zuid-Holland wordt naar gas geboord. Na de ontdekking van het aardgasveld in Groningen werd er door de NAM ook onderzoek gedaan naar aardgasvelden in de Noordzee. In 1961 werden voor de Zuid-Hollandse kust de eerste proefboringen uitgevoerd.
Waarom veroorzaakt de winning van aardgas aardbevingen?
Het aardgas zit ongeveer 3 kilometer onder de grond onder druk opgeslagen. Het gas wordt omringd door een doorlaatbare (poreuze) gesteentelaag. Deze gesteentelaag wordt afgesloten door een niet-poreuze steenlaag en houdt het gas tegen. Wanneer er gas wordt weggehaald dan betekent dat, dat de poreuze gesteentelaag wordt belast met het gewicht van het bovenliggende gesteente. Hierdoor ontstaat het risico dat de poreuze zandsteenlaag in elkaar wordt gedrukt en er bodemdalingen ontstaan. Wanneer een dergelijke bodemdaling abrupt en schoksgewijs plaatsvindt, dan kunnen er flinke trillingen ontstaan. Vooral in de provincie Groningen zijn er sinds 1959 al meer dan 1100 aardbevingen geweest, waarvan sommigen behoorlijk veel schade hebben aangericht aan huizen en andersoortige gebouwen. Het gaat daarbij niet alleen om fysieke schade zoals bijvoorbeeld diepe scheuren in de panden, scheve muren en aantasting van ondergrondse leidingen, maar ook om bijkomende schade zoals waardevermindering van woningen en gezondheidsklachten door de jarenlange stress bij de bevolking van de getroffen provincies.
Hoe kan de impact van een aardbeving worden bepaald?
De impact van een aardbeving wordt bepaald aan de hand van verschillende meetinstrumenten. De meeste bekende is wellicht de schaal van Richter, die vooral betrekking heeft op de kracht van de beving (magnitude). Daarnaast wordt er ook gebruikgemaakt van de schaal van Mercalli, die vooral betrekking heeft op de intensiteit van de trillingen bij een beving. De intensiteit van de trillingen is afhankelijk van de afstand tot het epicentrum, maar ook van de soort ondergrond (gesteente) waarin de aardbeving plaatsvindt. Naarmate er meer aardgas aan het gasveld wordt onttrokken, wordt de kans op krachtige aardbevingen groter.
Wanneer vonden in Nederland de laatste zware aardbevingen plaats door gaswinning?
De onderstaande aardbevingen werden veroorzaakt door gaswinning:
- Aardbeving Huizinge in 2012
- Aardbeving Middelstum in 2006
- Aardbeving Westeremden in 2006
- Aardbeving Westerwijtwerd in 2019
- Aardbeving Zeerijp in 2018
- Aardbeving Roswinkel in 1997
- Aardbeving Zandeweer in 2013
- Aardbeving Westeremden in 2008
- Aardbeving Alkmaar in 2001
- Aardbeving Hellum in 2015
- Aardbeving Garrelsweer in 2013
- Aardbeving Hoeksmeer in 2003
- Aardbeving zeerijp 2009
- Aardbeving Stedum in 2003
Aardbeving Huizinge in 2012
Oorzaak van de beving: aardgaswinning door de NAM.
Epicentrum: Huizingen, provincie Groningen.
Zwaarte van de beving: 3,6 op de schaal van Richter
Schade: deze beving geldt als de zwaarste aardbeving door gaswinning in Nederland tot nu toe. De schade aan woningen door de aardschokken was enorm. Daarnaast ontstond er veel bezorgdheid bij de inwoners van het getroffen gebied.
Oorzaak van de beving: aardgaswinning door de NAM.
Epicentrum: Middelstum, provincie Groningen.
Zwaarte van de beving: 3,5 op de schaal van Richter. De aardbeving werd gevolgd door een zware naschok met een kracht van 2,5 op de schaal van Richter. Een dergelijke zware naschok was tot dan toe nog nooit gemeten in het Groningse aardgasgebied.
Schade: veel mensen hadden schade aan hun huizen, zoals scheuren in muren en kapotte ramen.
Aardbeving Westeremden in 2006
Oorzaak: aardgaswinning door de NAM.
Epicentrum: Westeremden, ongeveer 20 km ten noordoosten van de Groningse hoofdstad.
Zwaarte van de aardbeving: 3,5 op de schaal van Richter.
Schade: meer dan 400 schademeldingen.
Aardbeving Westerwijtwerd in 2019
Oorzaak van de beving: aardgaswinning door de NAM.
Epicentrum: Westerwijtwerd (Loppersum), provincie Groningen.
Zwaarte van de beving: 3,4 op de schaal van Richter. Ook in de stad Groningen is de aardbeving voelbaar.
Schade: zeer veel schade aan gebouwen. In een flink aantal gevallen was zelfs sprake van acute onveilige situaties, door instabiele constructies.
Oorzaak: aardgaswinning door de NAM.
Epicentrum: Zeerijp, provincie Groningen
Zwaarte van de beving: 3,4 op de schaal van Richter. Ook deze aardschokken werden in de stad Groningen goed gevoeld.
Schade: Veel schade aan huizen en andersoortige gebouwen. Binnen één dag werden meer dan 600 schademeldingen gerapporteerd. Zeerijp werd ook in 2009 getroffen door aardschokken. Bij de verschillende bevingen liepen onder andere de middeleeuwse Jacobuskerk in Zeerijp en het universitaire ziekenhuis in Groningen schade op.
Oorzaak: men gaat er vanuit dat ook deze aardbeving het gevolg is van gasboringen door de NAM.
Epicentrum: Roswinkel, provincie Drenthe.
Zwaarte van de aardbeving: 3,4 op de schaal van Richter.
Schade: ruim 200 schademeldingen. In 1998, 1999 en 2000 werd Roswinkel getroffen door aardbevingen, met krachten op de schaal van Richter variërend van 2,9 tot 3,3. Ook bij deze bevingen ontstond behoorlijk wat schade.
Oorzaak: aardgaswinning door de NAM.
Epicentrum: Zandeweer, provincie Groningen.
Zwaarte van de aardbeving: op de avond van 7 februari werd Zandeweer getroffen door een beving van 2,7 op de schaal van Richter. Deze werd iets na middernacht opgevolgd door een nog zwaardere beving van 3,2 op de schaal van Richter.
Schade: uit de omtrek van 10 km rondom Zandeweer kwamen schademeldingen van onder andere scheuren in muren en plafonds.
Afbeelding van Tumisu
Aardbeving Westeremden in 2008
Oorzaak: Ook deze beving werd veroorzaakt door aardgaswinning door de NAM.
Epicentrum: Westeremden, provincie Groningen.
Zwaarte van de beving: 3,2 op de schaal van Richter.
Schade: meer dan 200 schademeldingen.
Oorzaak: gaswinning door de NAM.
Epicentrum: Alkmaar, provincie Noord-Holland.
Zwaarte van de beving: Op 9 en 10 september 2001 vonden er bevingen plaats van achtereenvolgens 3.2 en 2,8 op de schaal van Richter. De aardschokken werden gevoeld in de wijde omtrek en er kwamen meldingen uit Heerhugowaard, Zuid-Scharwoude en Egmond aan den Hoef. Ruim een maand later, op 10 oktober 2001 werd deze regio getroffen door een beving bij Bergen aan Zee. Deze aardbeving had een magnitude van 2,7 op de schaal van Richter. Deze aardschokken werden ook gevoeld in Alkmaar, Bergen, Schoorl en Heiloo.
Schade: veel schade aan muren, tegels en vloeren in de verschillende plaatsen.
Ook in 1994 werd dit gebied getroffen door twee aardbevingen (3.0 en 3,2 op de schaal van Richter). Er werd toen vooral melding gemaakt van schade aan muren, tegels en vloeren. Daarnaast hadden deze bevingen in verschillende plaatsen gezorgd voor een tijdelijke uitval van stroom en ontstonden er problemen met de kabeltelevisie en telefoonverbindingen.
Oorzaak: aardgaswinning door de NAM.
Epicentrum: Hellum, provincie Groningen.
Zwaarte van de beving: 3,1 op de schaal van Richter.
Schade: 1.240 schademeldingen. Niet alleen vanuit de directe omgeving van Hellum, maar ook vanuit omliggende plaatsen zoals Zuidbroek, Noordbroek, Meeden, Noordbroek, Tripscompagnie en Borgercompagnie.
Aardbeving Garrelsweer in 2013
Oorzaak: gaswinning door de NAM.
Epicentrum: Garrelsweer (Loppersum), provincie Groningen.
Zwaarte van de beving: 3.0 op de schaal van Richter.
Schade: meer dan 260 schademeldingen. De schades hadden onder meer betrekking op loszittend pleisterwerk en scheuren in muren en plafonds.
Oorzaak: gaswinning door de NAM.
Epicentrum: Hoeksmeer (een voormalig meer tussen Garrelsweer en het Eemskanaal), provincie Groningen.
Zwaarte van de beving: 3.0 op de schaal van Richter. De aardschokken werden gevoeld in omringende plaatsen zoals Garrelsweer, Loppersum, Overschild, Stedum en zelfs in de Groningse hoofdstad.
Oorzaak: gaswinning door de NAM.
Epicentrum: Zeerijp, provincie Groningen.
Zwaarte van de beving: 3.0 op de schaal van Richter. De aardschokken werden gevoeld veel andere Groningse plaatsen zoals de stad Groningen, Westeremden, Loppersum, Appingedam en ’t Zand.
Schade: schademeldingen vanuit omringende plaatsen. Ook in de muur van de kerktoren van de Jacobuskerk in Zeerijp ontstond een lange diepe scheur.
Oorzaak: gaswinning door de NAM.
Epicentrum: Stedum, provincie Groningen.
Zwaarte van de beving: 3.0 op de schaal van Richter.
Aardbevingen in België
Ook bij onze zuiderburen vinden er regelmatig aardbevingen plaats. De meeste daarvan worden veroorzaakt door natuurlijke aardverschuivingen, maar er worden ook met enige regelmaat aardschokken gemeten die het gevolg zijn van bijvoorbeeld geothermische boringen of gecontroleerde mijn-ontploffingen.
Wat waren de zwaarste aardbevingen in België?
Hieronder staan de zwaarste aardbevingen bij onze zuiderburen:
Oorzaak: in het oosten van België is veel seismische activiteit. De ondergrond in deze regio bestaat voor een groot deel uit hard gesteente. Hierdoor bereiken aardschokken de oppervlakte veel sneller en is het gebied veel vatbaarder voor grote schades. In deze regio zijn tevens veel chemische fabrieken en kerncentrales gevestigd, waardoor een aardbeving in deze regio zeer grote gevolgen kan hebben voor de plaatselijke bevolking.
Epicentrum: Verviers, provincie Luik
Zwaarte van de beving: 6,3 op de schaal van Richter.
Schade: deze aardschok was een van de zwaarst gemeten aardbevingen uit de Belgische geschiedenis en er ontstond veel schade aan huizen en een aantal historische bouwwerken, zoals kerken en kastelen. De beving werd onder meer gevoeld in Nederland, Frankrijk, Duitsland en Engeland. Ook in deze landen ontstond behoorlijk wat schade. In de tien dagen erna werden er nog een aantal naschokken gevoeld. Deze waren echter van korte duur en veroorzaakten dan ook nauwelijks schade.
Oorzaak: deze aardbeving vond plaats in het zuidwesten van België en werd veroorzaakt door tektonische activiteit in het zogenaamde ‘Londen-Brabantmassief‘. Deze aardkorst strekt zich uit vanaf Nederlands Limburg, via Vlaanderen en Zeeland tot aan het zuiden van het Verenigd Koninkrijk en Wales.
Epicentrum: Ronse, provincie Oost-Vlaanderen.
Zwaarte van de beving: 5,6 op de schaal van Richter.
Schade: deze aardbeving veroorzaakte zeer veel schade aan huizen, kerken en andere historische gebouwen. Er ontstonden scheuren in muren en plafonds en op verschillende plaatsen kwamen complete schoorstenen naar beneden. In Oost-Vlaanderen kwamen twee mensen om het leven. De beving werd ook gevoeld in Nederland, het westen van Duitsland, het noorden van Frankrijk, Luxemburg en Zuidoost-Engeland. De aardbeving werd opgevolgd door een aantal zware naschokken van zeker 4 op de schaal van Richter.
Oorzaak: deze beving vindt zijn oorsprong in de tektonische activiteit op de zone van Luik en Gulpen. Deze zone grenst aan de Roerdalslenk in Nederlands Limburg.
Epicentrum: Luik, provincie Luik.
Zwaarte van de beving: 5,0 op de schaal van Richter.
Schade: deze aardbeving vond plaats op ongeveer 5,8 kilometer diepte onder de stad Luik. In de omgeving van de stad was zeer veel schade aan gebouwen, waardoor zeker 6000 mensen van het ene op het andere moment dakloos waren. Ook de schade aan auto’s was aanzienlijk. Deze aardbeving werd opgevolgd door een aantal hevige naschokken. Tientallen mensen raakten gewond en er kwamen twee mensen om het leven.
Bovenstaande aardbevingen hadden een kracht van meer dan 5,0 op de schaal van Richter, maar België is door de jaren heen regelmatig getroffen door minder zware bevingen variërend van 4,6 op de schaal van Richter tot 2,4 op de schaal van Richter.
Kunnen aardbevingen vooraf worden voorspeld?
Nee, het is niet mogelijk om natuurlijke aardbevingen vooraf te voorspellen. Wel kan er gekeken worden naar de risico’s op aardschokken in bepaalde regio’s. Factoren zoals de seismische geschiedenis (waar en wanneer hebben er in het verleden aardbevingen plaatsgevonden), de breuklijnen en de soort ondergrond spelen hierbij een belangrijke rol.
Wat waren de zwaarste aardbevingen in Duitsland sinds 1900?
Duitsland ligt midden op de zogenaamde Euraziatische continentale plaat, net zoals de andere Europese landen. Hierdoor ligt Duitsland redelijk ver verwijderd van andere plaatgrenzen, zoals bijvoorbeeld de Afrikaanse plaat, de Arabische plaat en de Indische plaat die continu in beweging zijn. De meeste tektonische activiteiten in Duitsland vinden plaats in buurt van de Keulen in de deelstaat Noordrijn-Westfalen, de Zwabische Jura (boven albstadt) in de Duitse deelstaat Baden-Würtemberg, de Boven-Rijnse Laagvlakte en het gebied rondom de stad Gera in de deelstaat Thüringen. Hieronder staan de zwaarste aardbevingen bij onze oosterburen sinds 1900:
- Aardbeving in Albstadt-Ebingen in 1911
- Aardbeving bij Tailfingen in 1978
- Aardbeving bij Völkershausen in 1989
- Aardbeving bij Albstadt in 1943
- Aardbeving bij Teutschenhal in 1996
- Aardbeving bij Euskirchen in 1951
- Aardbeving bij Neustadt in 1965
Aardbeving in Albstadt-Ebingen in 1911
Oorzaak: tektonische activiteit in de Zwabische Jura.
Epicentrum: Albstadt-Ebingen, deelstaat Baden-Württemberg.
Zwaarte van de beving: 6,1 op de schaal van Richter.
Schade: deze aardbeving veroorzaakte veel schade in het zuiden van Duitsland. Vele duizenden gebouwen raakten beschadigd. De aardbeving werd gevoeld tot in Midden-Italië.
Aardbeving bij Tailfingen in 1978
Oorzaak: deze aardbeving werd veroorzaakt door tektonische activiteit in de Zwabische Jura.
Epicentrum: Tailingen, deelstaat Baden-Württemberg.
Zwaarte van de beving: 5,7 op de schaal van Richter.
Schade: vooral in de omgeving van Tailfingen en Albstadt was veel schade aan huizen. Ook het beroemde kasteel Hohenzollern raakte door de aardschokken zwaar beschadigd.
Aardbeving bij Völkershausen in 1989
Oorzaak: deze aardbeving werd veroorzaakt door mijnbouwactiviteiten.
Epicentrum: Völkershausen, deelstaat Thüringen.
Zwaarte van de beving: 5,6 op de schaal van Richter.
Schade: zeer veel schade aan huizen. Daarnaast werden er veel historische bouwwerken zoals kastelen en kerken flink beschadigd. Ook kasteel Völkershausen en de St. Annakerk liepen schade op. Bij deze aardbeving die ongeveer twaalf seconden duurde raakten zes mensen gewond.
Aardbeving bij Albstadt in 1943
Oorzaak: tektonische activiteit in de zogenaamde ‘Hohenzollergraben’, een geologisch gebied in de deelstaat Baden-Württemberg.
Epicentrum: Albstadt, deelstaat Baden-Württemberg.
Zwaarte van de beving: 5,6 op de schaal van Richter.
Schade: veel schade aan huizen en andere gebouwen.
Aardbeving bij Teutschenhal in 1996
Oorzaak: ook deze aardbeving werd veroorzaakt door mijnbouwactiviteiten.
Epicentrum: Teutschenhal, deelstaat Saksen-Anhalt.
Zwaarte van de beving: 5,6 op de schaal van Richter.
Schade: scheuren in huizen en verbrijzelde ruiten. Ook in Leipzig dat ongeveer veertig kilometer verderop ligt werden de aardschokken gevoeld.
Aardbeving bij Euskirchen in 1951
Oorzaak: tektonische activiteit in de Rijnlands aardbevingszone. Dit gebied strekt zich uit vanaf Keulen tot aan het Zwitserse Basel.
Epicentrum: Euskirchen, deelstaat Noordrijn-Westfalen.
Zwaarte van de beving: 5,2 op de schaal van Richter.
Schade: veel materiële schade. Zeker elf mensen raakten gewond.
Aardbeving bij Neustadt in 1965
Oorzaak: deze sterke aardbeving in het Zwarte Woud werd veroorzaakt door tektonische activiteit ten noorden van het Bodenmeer.
Epicentrum: Neustadt im Schwarzwald.
Zwaarte van de beving: 4,6 op de schaal van Richter.
Naast bovenstaande aardbevingen hebben er de laatste jaren in Duitsland nog regelmatig andere aardbevingen plaatsgevonden die in kracht variëren van 5,2 tot 3,8 op de schaal van Richter.
Wat waren de zwaarste aardbevingen die wereldwijd hebben plaatsgevonden?
Hieronder staan de zwaarste aardbevingen die wereldwijd sinds 1900 hebben plaatsgevonden:
- De aardbeving in Valdivia in 1960
- De aardbeving in San Fransisco van 1906
- De aardbeving in Valparaíso in 1906
- De aardbeving van Messina in 1908
De aardbeving in Valdivia in 1960
Chili wordt regelmatig getroffen door aardschokken. De zwaarste aardbeving die ooit gemeten is, vond plaats in 1960 in de Chileense provincie Valdivia en had een kracht van 9,5 op de schaal van Richter. De dag ervoor was deze regio al getroffen door een beving van 7,3 op de aardbevingsschaal. De aardschokken waren zo heftig dat zelfs de loop van een aantal rivieren werd veranderd en ook de vulkaan Puyhue tot uitbarsting kwam. Door de uitbarsting werd de as van de vulkaan zeker acht kilometer de lucht ingestoten. Ook ontstond er een tsunami met golven van 25 meter hoog. Bij deze aardbeving kwamen minstens 3000 mensen om het leven.
De aardbeving in San Francisco van 1906
Een van de meest bekende aardbevingen uit de geschiedenis is de aardbeving van San Francisco in 1906. Deze beving had waarschijnlijk een kracht van 7,8 op de schaal van Richter en kostte het leven aan zeker 3000 mensen. De schade aan gebouwen en andere objecten was enorm. De brand die na de aardbeving uitbrak legde een groot deel van de stad in as. De beving werd veroorzaakt door de platentektoniek van de Pacifische en de Noord-Amerikaanse Plaat (San Andreasbreuk). Ook in 1989 werd San Francisco getroffen door zware aardschokken (6,9 op de schaal van Richter). Bij deze beving vielen zeker 63 doden en 4000 gewonden. Daarnaast raakten veel huizen beschadigd.
De aardbeving in Valparaíso in 1906
Ook de aardbeving in het Chileense Valparaíso in 1906 zorgde voor een hoop ellende. Deze aardbeving had een magnitude van 8,2. Er kwamen ongeveer 3.882 mensen om het leven en zeker 20.000 mensen raakten gewond. De stad werd grotendeels verwoest en veel mensen raakten dakloos. Ook in andere delen van Chili was veel schade. Deze aardschokken werden veroorzaakt door platentektoniek tussen de Nazcaplaat en de Zuid-Amerikaanse Plaat.
De aardbeving van Messina in 1908
Door deze beving werden steden zoals Messina op Sicilië en Reggio Calabria in het uiterste zuiden van het Italiaanse vasteland compleet verwoest. De aardschokken hadden een magnitude van 7,1. Door de aardbeving en de tsunami die daarop volgde kwamen tussen de 72.000 en 110.000 mensen om het leven.
