Voorbereiden op oorlog
Recentelijk heeft NAVO-secretaris-generaal Mark Rutte gewaarschuwd dat Europa zich mentaal moet voorbereiden op mogelijke oorlogsdreiging. Hij benadrukte dat we op dit moment niet klaar zijn voor wat de komende jaren op ons afkomt. De wereldorde verandert snel. Rusland toont agressie door de invasie van Oekraïne, waardoor de spanningen in Europa verder werden verhoogd. China versterkt zijn invloed in Azië en daarbuiten, waardoor er op dit moment een aantal ingrijpende, mondiale machtsverschuivingen plaatsvinden. Deze machtsverschuivingen vormen een directe uitdaging voor de veiligheid van Europese landen, waaronder dus Nederland.
Waakzaamheid
En hoewel er momenteel geen directe militaire dreiging voor Nederland is, is het zeer belangrijk om waakzaam te blijven. Landen in Oost-Europa, zoals de Baltische Staten, Polen, Finland en Moldavië, lopen een groter gevaar op oorlogsdreiging vanwege hun geografische nabijheid en historische banden met Rusland. De Russische invasie van Oekraïne is deels gemotiveerd door historische en geopolitieke factoren, waaronder de wens om de oude invloedssferen te herstellen en strategische diepte te creëren.
Welke maatregelen neemt Nederland in geval van oorlogsdreiging?
Nederland beschikt niet over een uitgebreid netwerk van openbare schuilkelders. In geval van een mogelijke aanval zal de overheid via radio, televisie en NL-Alert instructies geven over veilige locaties en te nemen maatregelen.
Kunnen Nederlanders worden opgeroepen voor militaire of civiele taken?
De dienstplicht is in Nederland opgeschort, maar niet afgeschaft. In geval van oorlogsdreiging kunnen zowel mannen als vrouwen worden opgeroepen voor militaire of civiele taken. De exacte leeftijdsgrenzen en criteria om te worden ingezet, worden door de overheid bepaald op basis van de situatie.
Is Nederland paraat om oorlog te voeren en zich te verdedigen tegen een Russische aanval?
Nederland investeert in de versterking van de krijgsmacht. Er zijn recente aankopen gedaan om munitievoorraden aan te vullen en de eerste hoofdtaak van Defensie (beschermen van het Nederlandse grondgebied en dat van bondgenoten) uit te kunnen voeren. Deze bescherming omvat zowel de verdediging tegen externe oorlogsdreiging als het waarborgen van de veiligheid binnen onze landsgrenzen. Deze taak is vastgelegd in de Grondwet en vormt de kern van het bestaan van de krijgsmacht. Desondanks zijn er toch grote zorgen over de paraatheid en moderniteit van bepaalde Nederlandse wapensystemen.
Verschillende wapensystemen
Nederland beschikt over verschillende wapensystemen, waaronder tanks, gevechtsvliegtuigen en marineschepen. De exacte aantallen en specificaties van het oorlogsmaterieel zijn meestal vertrouwelijk, maar er wordt continu gewerkt aan modernisering en uitbreiding van het arsenaal om aan de NAVO-verplichtingen te voldoen. De totale uitgaven voor Defensie in 2024 was ongeveer € 21,4 miljard.
2% van het BBP uitgeven aan defensie
Volgens NAVO-baas Mark Rutte en Donald Trump zouden NAVO-landen (inclusief Nederland) minimaal 2% van hun bruto binnenlands product (BBP) aan defensie moeten besteden. Trump heeft tijdens zijn eerste presidentschap meermaals aangedrongen op een verhoging van de uitgaven, waarbij hij benadrukte dat sommige NAVO-landen (waaronder ook ons land) niet voldoen aan deze doelstelling.
Verhogen van defensie-uitgaven is noodzakelijk
Mark Rutte heeft in recente uitspraken aangegeven dat Nederland zich aan deze 2%-norm wil houden en dat het verhogen van defensie-uitgaven noodzakelijk is gezien de toenemende oorlogsdreiging. Naar schatting betekent dit voor Nederland een jaarlijkse verhoging van het defensiebudget met enkele miljarden euro’s. Voor andere NAVO-landen varieert dit bedrag afhankelijk van de omvang van hun economie en huidige defensie-uitgaven.
Hoe kunnen Nederlandse burgers zich voorbereiden op oorlogsdreiging?
Niemand kan uiteraard met zekerheid zeggen of we in de komende jaren ook daadwerkelijk actief bij een oorlog betrokken raken. Echter, is de oorlogsdreiging momenteel groter dan sinds het einde van de Koude Oorlog in 1991. Door de Russische invasie van Oekraïne en de verslechterde relaties tussen NAVO-landen en Rusland is de kans op een Russische aanval inmiddels een reëel scenario geworden. Wanneer dit scenario onverhoopt toch realiteit wordt is het belangrijk dat je weet wat je precies moet doen, om de impact van mogelijke aanvallen zo veel mogelijk te beperken. Om je voor te bereiden op oorlogsdreiging kun je de volgende maatregelen treffen:
- Schaf een noodpakket aan
- Volg de officiële informatiekanalen
- Zorg voor gemeenschapsweerbaarheid
Schaf een noodpakket aan
Een Russische militaire aanval op Nederland zal een enorme impact hebben op het dagelijkse leven. Een van de directe gevolgen van een aanval kan stroomuitval zijn, waardoor essentiële diensten zoals verwarming, verlichting, apparatuur en communicatie niet meer werken. Ook water- en voedselvoorzieningen kunnen stilvallen door schade aan infrastructuur. Bovendien kunnen banken en pinautomaten uitvallen, waardoor je geen toegang meer hebt tot geld. Een goed noodpakket helpt je deze eerste dagen te overleven.
Essentiële items in een noodpakket
Het noodpakket bevat items zoals houdbaar voedsel, schoon drinkwater (en bij voorkeur ook een waterfilter), een zaklamp, batterijen, een noodradio, noodsignaleringsmiddelen, EHBO-benodigdheden en hygiëneproducten. Met deze basisvoorzieningen is de kans groter dat je de aanval overleeft totdat de hulpdiensten de situatie onder controle hebben. Door je goed voor te bereiden op oorlogsdreiging en mogelijke aanvallen kun je de stress verminderen en de overlevingskansen voor jou en je gezin vergroten. Het klinkt nu misschien ietwat dramatisch, maar een noodpakket met daarin de meest essentiële items kan het verschil maken tussen leven en dood.
Volg de officiële informatiekanalen
Blijf continu op de hoogte van de actuele ontwikkelingen tijdens een aanval. Volg daarvoor de officiële informatiekanalen van de Nederlandse overheid en Defensie. Via deze kanalen ontvang je naast de meest recente informatie ook instructies. Tijdens een oorlogsdreiging gebruikt de overheid verschillende kanalen om de bevolking te informeren. Belangrijke berichten worden gedeeld via televisie, radio en internet. Daarbij spelen de regionale rampenzenders een cruciale rol.
Zorg voor een radio op batterijen
Omdat de elektriciteit tijdens een aanval kan uitvallen is het belangrijk om ervoor te zorgen dat je een radio op batterijen in huis hebt en ook reservebatterijen. Naast de informatie via televisie, radio en internet verstuurt de overheid noodmeldingen via NL-alert. Dit systeem stuurt noodberichten rechtstreeks naar mobiele telefoons. Ook via sociale media (zoals X en Facebook) worden updates over de oorlogsdreiging gegeven.
Heldere instructies
De Nederlandse overheid geeft heldere instructies. Deze instructies kunnen variëren van het zoeken naar een veilige schuilplaats tot het inslaan van water en voedsel. Soms wordt aan de bevolking gevraagd om ramen en deuren te sluiten om zich te beschermen tegen gevaarlijke stoffen (zoals bijvoorbeeld giftige gassen). In extreme situaties kan evacuatie worden geadviseerd. Door de officiële informatiekanalen nauwgezet te volgen weet je wat je tijdens de evacuatie precies moet doen. Zorg er dus voor dat je nu al weet wat de officiële informatiekanalen van de overheid zijn, zodat je tijdens een oorlogsdreiging of daadwerkelijke aanval de juiste kanalen tot je beschikking hebt.
Zorg voor gemeenschapsweerbaarheid
Een veerkrachtige samenleving is beter bestand tegen oorlogsdreiging. Daarom zijn initiatieven om de maatschappelijke weerbaarheid te verhogen van groot belang. De gemeenschapsweerbaarheid kan op verschillende manieren worden vergroot. Allereerst moeten Nederlanders zich bewust zijn van de reële risico’s en weten wat te doen bij een aanval. Dit kan door voorlichting en oefeningen, zoals burgertrainingen en noodsituatiesimulaties. Tevens is het belangrijk om duidelijke crisisplannen op te stellen voor zowel huishoudens als gemeenschappen.
Meer solidariteit
De lokale overheden moeten ervoor zorgen dat de infrastructuur (zoals bijvoorbeeld stroomvoorziening en water) bestand is tegen aanvallen. Ook moet er meer samenwerking zijn tussen de overheid, bedrijven en burgers. Door netwerken van solidariteit en ondersteuning te versterken, kan de gemeenschap beter reageren op oorlogsdreigingen. Daarnaast moet er meer geïnvesteerd worden in cyberbeveiliging om digitale aanvallen effectiever af te weren.
Wat zijn belangrijke (overheids)websites in geval van oorlogsdreiging?
De onderstaande websites geven belangrijke informatie over noodsituaties:
Rijksoverheid.nl
Deze website Rijksoverheid.nl biedt algemene informatie over maatregelen en instructies van de overheid bij noodsituaties, inclusief oorlogsdreiging.
Crisis.nl
Op de website Crisis.nl vind je actuele informatie over rampen, oorlogsdreiging en andere crisissituaties in Nederland.
Denkvooruit.nl
De website Denkvooruit.nl geeft onder andere informatie over risico’s in Nederland, voorbereidingsmaatregelen, waarschuwingsmethoden en noodpakketten.
Defensie.nl
De website Defensie.nl geeft informatie over de inzet van de Nederlandse krijgsmacht en het actuele veiligheidsbeleid.
Veiligheidsregio.nl
Op de website van de Rijksoverheid vind je informatie over de veiligheidsregio’s en hun aanpak tijdens crisissituaties.
KNMI.nl
Hoewel de website KNMI.nl van het Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut vooral gericht is op weerswaarschuwingen, kan het cruciale informatie geven over bijvoorbeeld windrichtingen (zoals bijvoorbeeld een aanval met chemische wapens of natuurrampen).
Nederlandwereldwijd.nl
De website Nederlandwereldwijd.nl biedt informatie voor Nederlanders in het buitenland, inclusief noodmaatregelen tijdens internationale crises.
NCTV.nl
De website NCTV.nl van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid geeft updates over de dreiging van terrorisme en veiligheidsmaatregelen in Nederland. Op deze website vind je ook informatie over cyberveiligheid, zoals tijdens digitale aanvallen.
RDW.nl
Bij evacuatie of noodvervoer kan de website RDW.nl belangrijke informatie bieden over voertuigregistratie en gebruik.
Rodekruis.nl
Ook de website Rodekruis.nl biedt belangrijke informatie. Het Rode Kruis werkt nauw samen met de overheid en biedt hulp bij noodsituaties, zoals een oorlogsdreiging of aanval.
RIVM.nl
De website RIVM.nl van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu biedt advies over gezondheid en veiligheid tijdens een crisissituatie, zoals bijvoorbeeld chemische of biologische aanvallen.
Politie.nl
De website Politie.nl geeft updates over veiligheidssituaties en biedt contactinformatie voor noodgevallen.
Bookmark belangrijke websites
Bookmark bovenstaande websites en controleer regelmatig of je toegang hebt. In een noodsituatie kan het van levensbelang zijn om betrouwbare informatie te volgen, en echte informatie te kunnen onderscheiden van nepnieuws.
Veiligheid vergroten
De uitspraken van NAVO-chef Mark Rutte onderstrepen de noodzaak van zowel mentale als fysieke voorbereiding op mogelijke oorlogsdreiging. Door de juiste maatregelen te nemen kun je de impact van eventuele aanvallen op ons land minimaliseren en de veiligheid van jezelf en je naasten vergroten.
